Camiəyi-kəbirə ziyarətnaməsində "Əssəlamu aleykum" ifadəsinin mənası

1. اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ يا اَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ

 اَلسَّلامُ عَلَيْکُمْ [Əssəlamu ələykum]

«Salam olsun sizə!»

Bu cümlənin mə`nasında müxtəlif nəzərlər bəyan olun­muşdur:

Bə`ziləri onu dua kimi mə`nalandırırlar, yə`ni «xoşagəl­məzlik və pisliklərdən amanda olasınız!». Bə`ziləri isə deyiblər ki, məqsəd elə «əssəlamu ələykum» ibarəsinin zahiri mə`na­sıdır, yə`ni «salamatlıq sizin üçün olsun!». Həmçinin, bu kəlamı «اِسْمُ اللهِ عَلَيْکُمْ», «Allahın amanında olasınız!»-da mə`na etmişlər.

Amma əgər «اَلسَّلامُ عَلَيْنا», «salam olsun bizə!» və ya «اَلسَّلامُ عَلیَ اْلاَمْواتِ», «dünyadan gedənlərə salam olsun!» deyilərsə, bu ibarə dua edən və yaxud dua edilən şəxslərin salamatlığı arzusu mə`nasınadır. Yə`ni «dünyada ziyan və bəlalardan, axi­rətdə isə atəş əzabından uzaq və amanda olasınız!» Beləliklə, şəriət sahibi bu kəlməni «sağ-salamatlıq müjdəsi» olaraq tə`yin etmişdir. «Salam» sözünün bu mə`naya işlənməsi ya məzmunu­na görə, ya da Allahın adlarından olaraq, ondan təbərrük üçün istifadə edilməyə əsaslanmışdır.

İslamdan qabaq «salam» və «xoş gördük» mə`nalarını bu kəlmə ilə az hallarda ifadə edərdilər. Lakin İslam dini zühur etdikdən sonra, «salam» kəlməsi «xoş gördük» və «alqış olcun» mə`nalarını bildirmək üçün əsas sözə çevrilmişdir. (Həmçinin, «İslam» sözü də insanlığın ən yüksək kamalı olan «ilahi əmrlərə təslim olub itaət etmək»lə yanaşı, həqiqi səadət və sağlamlığa çatmaq mə`nasını verir.)

Qur`ani-Kərimdə işləndiyi kimi, bu kəlməni həm ümumi isim, (qeyri-müəyyənlik halda) "سَلامٌ",[1] həm də xüsusi isim (mü­əyyənlik halda) "اَلسَّلامُ"[2] kimi işlətmək olar. Lakin müəyyənlik halında işlənməsi onun tələffüz və mə`na cəhətindən daha da qə­şəng və yetirici ifadə olunmasına səbəb olur.